Diyarbakır’ın Ergani ilçesine bağlı kırsal Özbilek Mahallesi’nde, 8 Mart’ta vefat eden bir kişinin defnedilmesi için yapılan mezar kazısı sırasında tarihi bir mozaik zemine rastlandı. Kazı çalışmasında, geç dönem Roma ve erken Bizans dönemlerine ait olduğu belirlenen 35 metrekarelik mozaik zeminin üzerinde Davut Yıldızı ve haç motifi ile birlikte eski Yunan dilinde yazılmış altı satırlık bir dilekçe yazısı ortaya çıkarıldı.
Mahalle sakinlerinin mozaiğin tarihi niteliğini fark ederek cenazeyi başka bir yere defnetmesinin ardından durum jandarma ekiplerine bildirildi. Olay yerine gelen ekiplerin yaptığı inceleme sonrası bölge koruma altına alındı ve Diyarbakır Müze Müdürlüğü’ne haber verildi. Müze yetkililerinin yaptığı ilk değerlendirmede mozaiğin arkeolojik açıdan önemli olduğu tespit edildi. Aynı gün başlatılan işlemler sonucunda, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan gerekli izinler alınarak 11 Mart’ta kurtarma kazısına başlandı.
Restoratör, arkeolog, sanat tarihçisi ve antropologlardan oluşan uzman ekip tarafından yaklaşık üç hafta süren kazı çalışmasında, mimari bir yapının zemini olduğu düşünülen alanda geometrik motiflerin yanı sıra Davut Yıldızı içinde haç motifi ve altı satırlık dilekçe yazısı tespit edildi. Mozaik alanın Memalan Antik Kenti sınırları içinde yer aldığı ve bu nedenle gelecekte yapılabilecek kapsamlı kazılar için yerinde korunmasına karar verildi.
Çalışmaların tamamlanmasının ardından mozaikli alan jeotekstil gibi koruyucu malzemelerle kapatılarak özel brandayla koruma altına alındı. Koruma Kurulu, mezarlık olarak kullanılan bölgede yeni definlerin mozaik alanın uzağındaki bir bölgeye yapılmasına hükmetti. Yeni mezar alanı belirleninceye kadar geçici olarak farklı bir alanda defin işlemleri gerçekleştirilecek. Mevcut alan ise arkeolojik değer taşıdığı için tamamen koruma altına alınmış durumda.
